گزارش نشست ۲۳ام ایوان هم اندیشی

گزارش بحثی که دکتر جعفری ارائه کردند؛ به صورت زیر است:  (Metaverse) از دو لغت متا (meta) به معنی فرا و ورس (verse) به معنی نظم و نظام تشکیل شده است. همچنان که لغت یونیورس (Universe) به معنی جهان و کائنات است متاورس به معنی فراجهان ترجمه شده است. لازم بذکر است که این مفهوم جدید نبوده و مدل های قدیمی این فراجهان مدت هاست که ایجاد شده اند از جمله زندگی دوم (Second Life)  که از سال 2003 میلادی شروع بکار کرده است. اخیرا شرکت های بزرگ فناوری از جمله فیسبوک که تغییر نام به متا داده است تصمیم به ارائه نسخه پیشرفته ای از متاورس داده اند که با فناوری های تحول آفرین جدید مانند واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و فناوری های پوشیدنی تجهیز شده است. می توان در یک نگاه متاورس را انقلاب بعدی فناوری اطلاعات بعد از ارائه اینترنت نام نهاد که تاثیرات شگفتی بر زندگب انسان ها می گذارد.

در متاورس ها یک فرد می تواند با ایجاد یک آواتار که یک هویت مجازی از آن فرد است عضو شده و طبق قوانین آنجا که دنیایی موازی دنیای واقعی است رفتار کند. خیلی از قوانین موجود در متاورس ها مانند قوانین دنیای واقعی است علاوه بر آن به علت رفع محدودیت های زمانی و مکانی، قوانین و امکانات فراوان دیگری در فراجهان ها ارائه می شود که موجب جذابیت و جلب افراد به آنها شده است.

در یک متاورس بستگی به امکاناتی که در آن وجود دارد فرد می تواند برای خود با ارزهای دیجیتال و یا ارز رایج موجود در آن فضا اقدام به خرید و فروش کند. فرد پول واقعی خود را وارد این فضا می کنند و در صورت سود کردن آن پول را می تواند از این فضا خارج کند. طبق قوانین آنجا مثلا می تواند کشاورزی کند. در کلاس های درسی دانشگاهی شرکت کند و یا در دروه های حرفه ای موسسات. از شعبه مجازی موزه ها بازدید کند، در سینماهای مجازی فیلم های روز دنیا را ببینید و خیلی از موارد مشابه دیگر. 

در چنین فضایی که جذاب بوده و افراد زیادی را به خوب جلب می کند مسائل و چالش های اخلاقی متفاوتی مطرح می شود. یکی از مسائل اصلی بحث هویت مجازی انسان هایی است که در این فضا حضور دارند. آیا هویت اصلی افراد است یا فرد هویت دیگری مثلا از یک جنسیت یا نژاد و یا حتی کشور دیگری انتخاب می کند. 

حقوق مالکیت فکری دارایی های دیجیتالی ایجاد شده در این فضا چگونه باید رعایت شود مثلا فردی که با تلاش خود برند معتبری در متاورس ایجاد کرده است.

حریم خصوصی افرادی که در این فضا فعالیت دارند چگونه رعایت می شود و اطلاعات شخصی و رفتاری یک فرد چگونه مورد تحلیل قرار می گیرد و در اختیار کدام نهادها قرار داده می شود؟ 

با جرائمی که در متاورس رخ می دهد چگونه باید برخورد کرد مانند هتک حیثیت یک هویت مجازی؟ تهمت زدن و فحاشی به یک آواتار؟ جرمشناسی در این فضا چگونه است؟

حکمرانی در متاورس بر عهده کیست؟ شرکت های خصوصی صاحب آن؟ د.ولت ها؟ کدام دولت؟ بر اساس کدام قوانین با آواتارهایی که مثلا نفرت پراکنی علیه یک دین یا ملت و یا نژاد خاصی می کنند باید رفتار کرد؟ نهاد برخورد کننده کدام نهاد است؟ 

چگونه باید کیفیت زندگی افرادی که در این فضا فعالیت می کنند را حفظ کرد. به عنوان مثال گسترش بیماری هایی که به علت فعالیت مداوم پشت کامپیوتر نشستن رخ می دهد و یا استفاده طولانی از هدست واقعیت مجازی؟ یا اعتیاد به این فضا؟ تنهایی وافسردگی ناشی از دور شدن از افراد نزدیک و بستگان و ارزش قائل شدن بیشتر برای هویت های مجازی فعال در متاورس

گفتنی است که ایوان هم اندیشی، مجموعه گفتگوهای علمی با ماهیت میان رشته ای مبتنی بر ظرفیت متنوع  دانشکده ها و گرایش های دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران است که از ۲۱ آذر ۱۴۰۰ با حضور رئیس دانشگاه تهران افتتاح شد. ایوان هم اندیشی در حال حاضر، دوشنبه هر هفته پس از نماز جماعت عصر در مسجد امام علی علیه السلام دانشکدگان فارابی و با مخاطبان اندیشه ورز برگزار می شود.